سفره هفت سین + هر کدام از سین­ های سفره به چه معناست

از روزگار قدیم درایام نوروز سفره هفت ­سین با آیتم­هایی چیده شده که نام آن­ها با حرف سین شروع می­شود. با رسیدن روز­های پایانی اسفند ماه، هر چه بیشتر به  حال و هوای بهار و چیدن سفره نزدیک می­شویم. سفره هفت­ سین مدرن عموماً شامل آیتم‌های ساده و زیباست که به صورت امروزی طراحی شده‌اند. در این دوران این سنت به شکل مدرن‌تری برگزار می‌شود و عناصر جدیدی مانند شمع‌هایی با رنگ‌های متنوع، گل‌ و سایر آیتم‌های جذاب به آن اضافه شده است. هدف از این تغییرات، حفظ اصالت و همچنین تطبیق با نیازها و فرهنگ جامعه مدرن  می­باشد. از طرف دیگر، برخی از سفره­­ها شامل اجزای سنتی نیز می‌شوند که تلفیق آن‌ها با المان‌های مدرن، یک ظاهر زیبا و جذاب به وجود می‌آورند.

تاریخچه هفت سین

یکی از افسانه‌های معروف درباره سفره عید افسانه‌ی “هفت‌ تنگ” بوده که در شاهنامه نظامی نوشته شده است. این افسانه روایت می‌کند که پادشاه یکی از شهرهای ایران به نام کیقباد، در نوروز برای جشن هفت­ تنگ را برپا کرد. هر تنگ با یکی از حروف سین شروع می‌شد و هر کدام نمادی از زیبایی و ثروت بودند. اما یک شاهزاده حسود تصمیم گرفت که این سنت را از بین ببرد. او با توطئه و فریب، هفت تنگ را نابود کرد و پادشاه را به زندان انداخت. در گذشت زمان با کمک پسر پادشاه به نام سیامک، آن رسم دوباره ساخته و پادشاه آزاد شد.

داستان دیگری که در واقعیت رخ داده، مربوط به دوران صفویه است. شاه عباس اول، به منظور جشن نوروز، هفت مورد را در سفره هفت­ سین خود جمع کرد و دستور داد تا آن را ثبت کنند. این داستان‌ها نشان از اهمیت و تاثیر هفت­سین در فرهنگ و تاریخ ایران دارند و نمایانگر عمق و زیبایی این سنت در جشن‌های نوروز می‌باشند. برخی از مورخان می­گویند که این رسم به عنوان راهی برای تجلیل از طبیعت و خوبی های آن به وجود آمده است. در ابتدا نام هر قلم سفره عید با حرف دیگری شروع می شد، اما پس از قرن هشتم یا نهم اقلام با حرف سین بر سر سفره آمدند و هفت­سین شکل مدرن­تری را به خود گرفت.

هر کدام از سین­های سفره به چه معناست؟

اصطلاح “هفت ­­سین” به یک سنت ایرانی برای نوروز اشاره دارد که شروع آن­ها با حرف “سین” را شامل می‌شود. این موارد عبارتند از سنجد، سماق، سیر، سیب، سنبل و دیگر چیزهایی که با سین شروع می­شوند. این هفت مورد به عنوان نمادهای نوروز و آغاز بهار در فرهنگ ایرانی شناخته شده‌اند. قصه پشت هر یک از عناصر جالب و پرمعنا است. در ادامه به شرح داستان هر یک از سین‌ها می‌پردازیم.

سیر:

آرزوی تندرستی در سال جدید جزء ضروری سنت نوروزی بوده و از این رو، سیر یکی از جنبه‌های مهم سفره است. سیرهمچنین دارای قدرت پاک کنندگی و نمادی از وقار و پاکی می­باشد.

سیب:

قبل از بررسی معنای این سین از هفت­ سین می­خواهیم به اهمیت سیب در ادیان و سنت­های دیگر بپردازیم. سیب در بسیاری از فرهنگ­ها معانی زیادی دارد، برای مثال در روش هاشانه، سال نو یهودیان، سیب‌ها را در عسل فرو می‌کنند تا نمادی از رفاه و امید مردم به سال آینده باشد. در فرهنگ ایرانی نشان دهنده­ی زیبایی و به طور خاص به معنای حفظ امنیت و سلامت اعضای خانواده است.

سبزه:

شاید تا به حال به این فکر کرده باشید که چرا سبزه جزء ضروری هفت­ سین است. این جوانه­های گندم، عدس، ماش یا جو نماد شروع و تولد دوباره هستند. سبزه یکی از تنها بخش های سفره نوروزی بوده، که باید از دو الی سه هفته قبل از سال تحویل به فکر آن باشید. این دانه­های جوانه زده، با برگ­های سبز پر جنب و جوش تازه خود، روشنایی را به نمایش آورده و نشانه­ای از آغاز بهار هستند.

سرکه:

سرکه در سفره نشان دهنده صبر و شکیبایی است که با افزایش سن و همچنین درک به وجود می­آید.همچنین نماد فرشته جاودانگی و رضایت بوده که در این زمینه به معنای پذیرش سختی­های زندگی برای رسیدن به سعادت می­باشد. 

سنجد:

سنجد میوه­ای خشک بوده که نشان دهنده عشق و محبت است. این را می‌توان به روش‌های مختلفی تفسیر کرد، اما تفسیر اصلی این است که آن نماد اصلی عشق خانوادگی است و به عنوان راهی برای تقویت محبت بین اعضای خانواده در سال جدید عمل می‌کند. همچینین نشان دهنده فرشته خرداد است که به فرشته دلبستگی معروف است. سنجد را با آرزوی سلامتی بدن به ویژه برای کودکان و سالمندان روی میز می گذارند. گذاشتن سنجد راهی برای یادآوری رعایت احتیاط به همه اعضای خانواده بوده که در سال جدید مراقب خود باشند.

سماق:

سماق نوعی توت است که در منطقه جنوب غربی آسیا و شمال آفریقا (SWANA) و عمدتاً در ایران و ترکیه می روید. سماق به لطف رنگ قرمز، نمایانگر خورشید و طلوع آن در سفره هفت­سین است. رنگ روشن این ادویه دوست داشتنی درخشش گرمی را به کل اتاق می بخشد و به معنای رفاهی بوده که از خورشید حاصل می­شود. همچنین نشان دهنده­ی صبر و تشویق افراد به حوصله نیز می­باشد.

سمنو:

همانطور که می­دانید اکثر اقلام موجود در هفت­سین همگی می­توانند ماه­ها در دمای اتاق باقی بمانند، اما سمنو تنها غذای آماده موجود در لیست بوده و این که باید تا روز اول در یخچال نگهداری شود. سمنو از آرد گندم تهیه شده و به لطف شیرینی طبیعی گندم نیازی به شکر اضافی ندارد. این شیرینی خفیف به خوبی با نماد آن که شیرینی زندگی می­باشد، همخوانی دارد. همچنین مانند سبزه نشان دهنده­ی ثروت و صبر است. در مجموع سمنو آمدن شیرینی و شادی در سال جدید را نشان می­دهد.

چرا همه اجزای سفره عید با سین شروع می­شوند؟

همانطور که می­دانید، در سفره­ی مدرن همه آیتم­ها با حرف سین شروع نشده و برای تنوع و زیبایی بیشتر از دیگر موارد استفاده شده که هر کدام معنی خاص خود را دارد. احتمالا شما هم در کودکی منتظر فرا رسیدن عید نوروز بوده­ اید تا بر روی تخم مرغ نقاشی بکشید! تخم مرغ هفت­ سین، نمایانگر شکوه و ثروت است. شمع به عنوان نماد نور، توجه به روشنایی در تاریکی‌ها و تلاش برای بهبود زندگی شناخته می­شود. آینه به عنوان نماد تأمل و انعکاس خود و دیگران استفاده شده و ماهی در آب به عنوان نماد بی‌پایانی که زندگی درون آن پنهان است، در سفره هفت­سین مدرن قرار می‌گیرد.

سخن پایانی:

وقتی به همه موارد موجود در میز فکر می­کنید، به راحتی متوجه می­شوید که چرا هفت­سین بخش مهمی از آغاز سال جدید ایرانی است. هر یک از این عناصر نماد مفهومی دوست داشتنی بوده و زندگی تازه ای را برای ما به ارمغان می­آورد، درست همانند زمین که با فرا رسیدن بهار زندگی جدیدی را آغاز می کند. از شما برای خواندن این مقاله تشکر می­کنیم و امیدواریم که سال نو را به خوبی شروع کنید.