قدیمی ترین جشن دنیا | عید نوروز

نوروز یکی از مهم‌ ترین جشن‌های فرهنگی ایرانی با تاریخچه‌ای بسیار قدیمی و پرافتخار است. از اصلی ‌ترین فلسفه های نوروز می­توان به آغاز سال نو و فرا رسیدن بهار اشاره کرد. طبق باورهای باستانی، نوروز به مناسبت بازگشت خورشید به نقطه تعادل در منظومه شمسی در اوایل بهار برگزار می‌شود. در واقع این جشن نمادی از تجدید حیات، پایان زمستان، آغاز بهار و روزهای پرامید خوش ‌آب‌ وهوا شمرده شده و آغاز تقویم شمسی می­باشد.

همه ما می­دانیم، نوروز از زمان هخامنشیان، ساسانیان، سلجوقیان و تا­کنون همراه ما بوده که بخش مهمی از اصالت و فرهنگ ما را تشکیل می­دهد. در طول تاریخ جشن نوروز با تغییرات و فراز و نشیب های بسیارهمراه بوده و عناصر فرهنگی، مذهبی و ملی مختلف را به همراه دارد. با توجه به قدمت چندین هزار ساله نوروز افسانه‌ها، داستان‌ها، آداب و رسوم و باورهای مختلف درباره این جشن به وجود آمده که در ادامه بیشتر به آن ها می­پردازیم.

افسانه های جالب نوروز

نوروز به عنوان یکی از قدیمی‌ترین جشن‌ها دارای افسانه­های زیبا و جذابی بوده که با تاریخ و فرهنگ ایران آمیخته شده‌اند. یکی از معروف ‌ترین داستان‌های مرتبط با نوروز داستان شاهنامه فردوسی است که در آن داستان پادشاه را روایت می‌کند. شاهنامه پایه ‌گذاری نوروز را مدیون جمشید، پادشاه اسطوره‌ ایرانی می‌داند که بشر را از زمستانی سخت نجات می‌دهد.

جمشید برای غلبه بر زمستان قاتل که مقدر شده بود هر موجود زنده‌ای را بکشد؛ تختی با سنگ های قیمتی ساخت و آن را شکست داد! همچنین برخی افسانه‌ها به خلق زمین و آغاز دوره جدید زراعت و کشاورزی در این فصل اشاره می‌کنند. با توجه به این داستان‌ها و افسانه‌ها، نوروز به عنوان یک جشن مهم و پرافتخار در فرهنگ ایران شناخته می­شده که مردم را به یکدیگر نزدیک تر و احساس همبستگی به وجود می­آورده است.

آداب و رسوم سال نو ایرانی

آداب نوروز از دیرباز تا­کنون به گونه‌ های متنوع و زیبا برگزار شده است. از جمله آداب و رسوم مهم می‌توان به سفره هفت سین ، خانه تکانی، خرید سال نو، سفر به طبیعت و دید و بازدید اشاره کرد. قبل از شروع هر مراسمی، تمامی خانواده­ها به سراغ خانه تکانی رفته، چرا که به منظور پاکسازی خانه و آماده شدن برای سال جدید می­باشد. به احتمال زیاد در این موقع از سال، فرش های ایرانی بی­شماری را خواهید دید که در بیرون آویزان هستند! در واقع با خانه تکانی همه چیز برای استقبال از نوروز آماده می‌شود.

خرید سال نو نیز یکی دیگر از آداب مهم نوروز به شمار می­رود و مردم به منظور تجدید لباس و خرید هدایا به بازارها می‌روند. یکی از مهم ترین آداب نوروز سفره هفت سین بوده که شامل سبزه، سمنو، سیر، سیب، سنجد، سماق و سکه است. این هفت مورد نمادهای مختلف اعتقادات و فرهنگ‌های ایرانی را نمایان می­کند. برای مثال سبزه نماد نیک بختی در سفره می­باشد.

سفر به طبیعت نیز یکی دیگر از آداب نوروز است که به منظور تجدید نشاط و شادابی انجام می‌شود. مردم در روزهای سال نو به منظور تفریح و استقبال از فصل بهار به طبیعت می‌روند. با رعایت این آداب و رسوم، ایرانیان هر سال به استقبال سال جدید می‌روند و با همبستگی و وحدت، این جشن بزرگ را به یاد ماندنی می‌کنند. همچنین روز های اولیه سال فرصت مناسبی برای دیدار خانواده و بستگان است.

افراد در این روزها به دیدار خانواده و دوستان رفته و با گذراندن زمان در کنارهم لحظات خوب و خاطرات خوش می­سازند و به کوچکتر­ها عیدی می­دهند. به طور کلی عیدی دادن در عید یک رسم قدیمی و پرمعنا در فرهنگ ایرانی است که به منظور نشان دادن احترام، محبت، برکت و خوشبختی انجام می‌شود.

جشن نوروز مختص ایرانیان است؟

علاوه بر ایران، کشورهای دیگر نیز نوروز را به عنوان یک جشن مهم و پرمعنا می­شمارند. در کشورهای افغانستان، تاجیکستان، ترکمنستان، قرقیزستان، ازبکستان و آذربایجان نوروز به عنوان یک جشن سنتی و محبوب جشن گرفته می­شود. البته که زمانی همه این کشورها قسمتی از تمدن ایران به شمار می­رفتند، اما نوروز به عنوان بخش مهمی از آداب با آن­ها همراه مانده است.

با این حال هر کشور به شکل خاص و منحصر به فرد، نوروز را جشن می‌گیرد و با آغاز سال نو و فصل بهار، به شادمانی می­پردازند. به عنوان مثال در افغانستان رویداد اصلی گلی سرخ یا جشن گل سرخ در شهر شمالی مزار شریف برگزار می­شود. جایی که مسابقات بزکشی، یک ورزش ملی شبیه چوگان، در 40 روز اول سال جاری برگزار شده و به جای توپ از لاشه بز استفاده می شود!

عمو نوروز و حاجی فیروز!

عمو نوروز و حاجی فیروز دو شخصیت محبوب و معروف در فرهنگ و آداب ایرانی هستند. عمو نوروز به عنوان نماد بهار و شروع سال نو در ایران شناخته شده وهمراه با هفت سین در جشن‌های نوروزی حضور دارد و به کودکان هدیه می‌دهد. حاجی فیروز نیز یک شخصیت مردمی و آهنگساز است که در ایام نوروز با لباس رنگارنگ و ضرب ‌المثل‌های خنده‌ دار، مردم را سرگرم می‌کند. چند نظریه درباره این شخصیت­ها وجود دارد.

نظریه اول میگوید، حاجی فیروز در واقع غلام سیاهپوستی بوده که در سال نو در دوره ساسانی (224 تا 651 میلادی) پذیرایی می کرده است. با این حال، نظریه قابل قبول تر این است که او یکی از دو میلیون برده سیاه پوستی بود که به عنوان بخشی از تجارت برده در اقیانوس هند در قرن نوزدهم از آفریقا به ایران آورده شدند. در کل، این دو شخصیت مهم و محبوب در جشن‌های نوروزی ایران با حضورشان، افراد را به شادابی، امید و خوشحالی در آغاز سال جدید تشویق می‌کنند.

فلسفه نوروز

ایرانیان باستان، به جشن سال نو با احترام و توجه ویژه‌ای نگاه می‌داشتند و این جشن را به عنوان یکی از مهم‌ترین و پرشکوه‌ترین جشن‌های سال تلقی می‌کردند. همان طور که می­دانید آخرین سه ‌شنبه قبل از عید نوروز جشن چهارشنبه سوری است. فلسفه آتش روشن کردن و پریدن از روی آن، به رد کردن تمام اتفاقات منفی‌ سال قبل و آغازی دوباره اشاره دارد. در این دو هفته اول سال با انجام سنت­ها و آداب نوروز به تجدید حیات، امید، خوشبختی، شادابی، روحانیت، همبستگی و اتحاد می­پردازیم.

همچنین جشن سال نو در سیزدهمین روز پس از نوروز که به سیزده بیدار معروف است، پایان می یابد. عدد 13 در فرهنگ ایرانی با بدشانسی همراه بوده که در چنین روزی بهتر است به جای ماندن در خانه، با خانواده و دوستان بیرون بروید. مردم برای پیک نیک به پارک ها می روند و سبزه را در آب روان می اندازند. برخی نوروز را فرصتی مناسب برای پرستش خدا، احضار برکات و خوشبختی برای سال جدید می­دانند. در حالی که مردم باستان به عنوان فرصتی برای جشن گرفتن، خوشحالی و شادابی نگاه می‌کردند. آن‌ها معتقد بودند که با جشن گرفتن و پذیرایی از دوستان و خانواده، خوشبختی و شادابی در سال جدید تضمین می‌شود.

جایگاه نوروز در جهان

در ایران جشن نوروز معنای هماهنگی با طبیعت و شروعی دوباره دارد. این سنت های برای استقبال از بهار از نسلی به نسل دیگر در طول هزاره گذشته منتقل شده و نوروز را به عنوان فرصتی برای با هم بودن، خواندن آوازهای سنتی، رقص، ترویج صلح و همبستگی تبدیل کرده است.

در حقیقت، برای اینکه بتوانیم غبار کثیف و غم گذشته را پاک کرده تا از نو شروع کنیم. نوروز به ما کمک می­کند تا صفحه روزگار را ورق بزنیم و به سراغ فصل بعدی برویم. با توجه به اهمیت این آیین باستانی، نوروز در سال 2009 در فهرست میراث فرهنگی بشریت یونسکو به ثبت رسید و همچنین در سال 2010 مجمع عمومی سازمان ملل متحد 21 مارس را روز جهانی نوروز اعلام کرد. امیدواریم که از خواندن این مقاله لذت برده باشید و در سال جدید بهترین ها را برایتان آرزومندیم. نوروزتان پیروز!